Home »

Những cù lao những con sông - tùy bút Vĩnh Thông

6/8/12
Có dịp đến thăm vài bạn bè ở Chợ Mới (An Giang) khi mùa lúa Đông Xuân vừa xong, khói đốt đồng còn bay dài theo nỗi nhớ, chúng tôi đi từ cù lao Năng Gù ra sông Hậu để sang cù lao Ông Chưởng. Lòng sông quá rộng, những giề lục bình trôi ngơ ngác, buồn thiu, cũng quen thuộc y như hàng trăm dòng sông, kinh rạch ở vùng đất nầy. Đã là quy luật, hễ bên nầy lở thì bên kia bồi, sau hết một chu kỳ nào đó, con sông lại đổi dòng, bên lở trở lại bồi còn bên bồi sẽ lở ngược lại. Và, cứ thế tháng năm trôi…
Có những dòng sông chảy mãi trong lòng bao thế hệ, tạo thành mạch ngầm nuôi sống mảnh ký ức mong manh dễ vỡ tan trong đời. Những dòng sông luôn cuộn sóng, đón gió, quyện vào lòng người bao nỗi nhớ thương, làm nên quê hương bình dị mà lớn lao.
Giữa sông nước mênh mông, chợt nhớ về câu ca dao thuở nào những người mẹ người bà vẫn thường hay hát ru con: “Chiều chiều quạ nói với diều / Cù lao Ông Chưởng có nhiều cá tôm.” Thỉnh thoảng vẫn thấy những đàn chim lượn lờ trên mặt sóng, nhưng những con quạ con diều giờ đây không còn nữa, biết có loài chim nào thì thầm với nhau như quạ và diều trong câu hát tuổi ấu thơ. Mà, ngày nay với điện thoai, máy vi tính, máy phát nhạc… còn lại được mấy người hát ru con?
Đường đi hơi xấu, có khá nhiều “ổ voi”, nhưng khung cảnh thì lại làm mát lòng người. Bên trái là đồng lúa vừa mới thu hoạch, còn trơ gốc rạ, thỉnh thoảng có chợ búa, nhà cửa. Bên phải là dòng sông Hậu trong veo, chỗ rộng, chỗ hẹp, lững lờ trôi. Gió ngoài sông thổi vào mát rượi. Thỉnh thoảng thấy mắt cay cay vì khói đốt đồng bay mờ mờ trước mặt, len lỏi vào hạt lúa tháng Năm vàng ươm ngày mùa.
Đã quen lắm với hình ảnh đồng quê miền Nam hiền hòa, gần gũi. Chợ quê không đông, nhưng có không khí bình dị, thân thương. Sáng sớm, khói sương đồng bãi còn là đà dài theo những nhánh sông thì đã thấy các mẹ, các chị ra chợ, ra đồng. Những lời chào, những câu nói xôn xao cả vùng quê yên tĩnh. Và nhớ lắm ngọn gió vàm sông, thổi qua thịt da, thổi vào trong từng nếp gấp ký ức, mang theo cảm giác phiêu linh, mơ màng.
Trước khi qua sông Ông Chưởng, chúng tôi ghé lại Tây An Cổ Tự ở xã Long Giang. Nơi đây ngày xưa Đức Phật Thầy Tây An - tức nhà tu, nhà yêu nước Đoàn Minh Huyên - từng dựng cốc nhỏ trị bệnh và truyền khai mối đạo Bửu Sơn Kỳ Hương. Để phân biệt với Tây An Tự ở núi Sam - nơi ông sống đến lúc cuối đời, cái cốc nhỏ nầy khi trùng tu được đặt là Tây An Cổ Tự.
 Sau bao thăng trầm, ngôi cổ tự giờ đây khá khang trang. Cảnh chùa khá vắng lặng, trước sân có cây bồ đề lớn mát rượi, vài hàng cây kiểng tạo cho ta không khí yên ả, bình an. Kiến trúc chùa vẫn như cũ, tinh tế, sắc sảo nhưng cũng rất trang trọng, đặc sắc là các hoa văn cẩn gốm tráng men. Hàng chữ “Tây An cổ tự - tổng Định Hòa - thôn Long Kiến” có lẽ xưa lắm rồi vẫn trầm mặc cùng năm tháng. Thầm nghĩ đến Phật Thầy và lặng lẽ buồn cho những thay đổi của nhân thế, sự phũ phàng của người mới với chốn cũ.
Trước cổng chùa là cây cầu mới xây mang tên Dân Sinh. Vài năm trước mơi đây là bến đò, sau đó nhân dân đóng góp để xây cầu theo motif chiếc cầu treo “nhãn hiệu Hai Lúa” của Châu Phú (An Giang). Đúng là người nông dân xứ mình cần cù, sáng tạo, mà cũng rất “chịu chơi”. Thử nghĩ cái “dự án” của họ nếu không thành công thì sao? Ấy vậy mà họ vẫn quyết lòng làm cho kỳ được. Và, họ đã thành công. Mỗi khi đi ngang những miền quê sông nước, bắt gặp cây cầu cao dài, mảnh khảnh, tôi lại nhớ da diết đến xứ Láng Linh quê mùa, chất phác - nơi đã sản sinh ra những cây cầu nông thôn “bảnh tỏn” bậc nhứt miền Tây.
Buổi trưa, chúng tôi đến trung tâm thị trấn Mỹ Luông rồi sang thăm cù lao Giêng. Đã thấy trước mặt là “dòng sông tuổi thơ” mà nhạc sĩ Hoàng Hiệp đã từng mong mỏi được trở về: “Con sông tôi tắm mát, con sông tôi đã hát, con sông cho tôi nặng một tình yêu nước non quê nhà.” Trải bao bộn bề của cuộc sống, ta lại trở về, lại được dòng sông quê ôm vào lòng, lại được mở căng buồng phổi hít gió vàm sông mát rượi. Con đò đi từ Mỹ Luông qua cù lao Giêng chầm chậm lướt nhẹ trên sóng nước, nhìn từ xa xa, bên bờ cù lao Giêng đã lở khá nhiều, hầu như vách dựng đứng. Lở, lở, lỡ mãi… Đất đai trăm năm cứ mòn dần, món dần, và trôi theo sóng nước mênh mông.
Có một bài báo viết về cù lao Giêng đã ví: “Đi trên cù lao Giêng như lạc vào xứ sở còn sót lại… của thế kỷ XIX.” Cũng phải. Ở đây còn khá nhiều di tích cổ xưa, dầu qua thời gian trăm năm, qua nắng mưa của trời đất và mưa nắng của nhân tình, nhưng vẫn sừng sững giữa làng quê mộc mạc. Rêu phong đã phủ nhiều, tường gạch lở lổm chổm, màu vôi không còn trắng như thuở nào nữa… trải bao cuộc bể dâu, người ta tìm đến như một sự hoài niệm và cả thương yêu về cái thời xa lắm.
Buổi trưa miền quê sông nước thật yên ả, thanh bình, lòng người thấy mát dù nắng đang đổ gay gắt. Con đường quê khá vắng vẻ, còn đậm đặc hương vị miệt vườn với hai bên là những vườn cây xum xuê. Cây cối đã làm cho không gian như trải rộng ra. Và, lòng người cũng mênh mông như thế. Dường như giờ đây, những thanh âm của sóng của nước không còn vấp phải một tiếng chim nào. Chỉ có người là đang hoài niệm, đang vấp phải những thanh âm của một thời lãng quên.
Dường như trong lòng có một khoảng trống, mênh mông lắm, rộng hơn cả con sông Tiền đang chảy trước mặt, để rồi từ nơi ấy lại nghe bật ra lời hát: “Sông vẫn như thuở ấy, vẫn con đò ngang đón đưa người sang và từng đêm hát ru đôi bờ.” Con đò lại rẽ sóng cập vào bến, dòng người xe lại hối hả di chuyển. Những âm thanh lao ao của tiếng máy, tiếng sóng, tiếng người lại hòa quyện vào nhau giữa không gian lắng đọng của xứ cù lao ngày hè.
Không còn thấy khói đốt đồng như những nơi đã đi qua ban sáng, lần cuối nhìn lại những nơi mình đi qua, cố ghi lại mấy hình ảnh mờ nhạt vào lòng để mai nầy còn có dịp đem ra để nhớ nhung. Đây là cù lao nhiều vườn cây trái, mát mẻ, chim hót ríu rít. Đó là thị trấn miền sông thanh bình với màu nắng tinh khôi. Tất cả không ồn ào, vội vã, mà chậm dần, chậm dần như con sông chảy hoài không nghỉ. Phút giây lắng lòng trên con đò tưởng chừng như dài ra hơn, trống trải hơn bao giờ hết…
Chia tay những người bạn miệt sông mà chưa kịp nhìn lại thị trấn của các bạn một lần nữa, chúng tôi lại tiếp tục tắm mình trên con đường trải đầy màu nắng đồng bằng. Có lẽ màu nắng nơi nầy đã ám ảnh tôi, và… mái tóc đen dài bay trong gió, đôi mắt tròn xoe tinh nghịch của em nơi nầy cũng đã ám ảnh tôi. Xin chia tay màu nắng xứ cù lao, chia tay cả mái tóc bồng bềnh trôi theo gió, chia tay xứ sở cổ kính trầm mặc. Biển người mênh mông, bao giờ tôi lại bắt gặp được một xứ cù lao đầy nắng nầy để nhớ nhung? “Con đò ngang đón đưa người sang” bao giờ đón chúng tôi một lần nữa. Nhớ lắm!

Cù lao Giêng - Cù lao Năng Gù, tháng 4/2012
VĨNH THÔNG
(Tác phẩm đăng trên Tạp chí Thế giới mới, số 33, 2012 &
in trong tập tùy bút Thong thả đi, Nxb Văn hóa Văn nghệ, 2017)

Chuyên mục: , ,
Tác giả giữ bản quyền, vui lòng ghi rõ nguồn khi sử dụng nội dung này.

Comments[ 0 ]


Đăng nhận xét