Lễ hội độc đáo miền sông nước - Vĩnh Thông

Đoàn xe xuất phát khoảng 7 giờ sáng, sẽ diễu hành vòng quanh cù lao và trở về đình khoảng 10 giờ trưa. Sau khi sắc thần về tới đình, nhân dân khắp nơi bắt đầu mang lễ vật đến cúng. Các lễ vật chủ yếu là heo quay, xôi, các loại bánh, trái cây, bông hoa… Trưa cùng ngày, lễ Khai mạc (nghi thức hành chánh) đại lễ Kỳ Yên đình thần Bình Thủy và kỷ niệm lập làng Bình Thủy được diễn ra. Tiếp theo sau đó là các nghi thức theo cổ lệ vùng đồng bằng sông Cửu Long.

Lễ Túc yết mang ý nghĩa là túc trực để yết kiến thần. Lễ nghi theo truyền thống phải có ba tuần rượu: sơ hiến lễ, á hiến lễ, chung hiến lễ. Khi dâng lễ, lễ sanh mặc áo như tú tài xưa, vòng cao hai tay phía trước nâng vật phẩm, bước đi hình chữ “tâm”. Theo sau là các đào thài vừa đi vừa quạt và xướng ca những lời chúc tụng. Thời điểm trang nghiêm nhứt trong nghi thức Túc yết là lúc chủ lễ xướng “Nhạc sanh tựu vị”, ban nhạc lễ cổ truyền đến trước bàn thờ để “tấn nhạc”. Khi nhạc sanh tấu bản Nghinh thiên tiếp giá để chào đón thần di chuyển về an vị trên ngai, tất cả những người có mặt trong đình đều phải đứng dậy. Sau khi hành sơ hiến lễ sẽ đến ông Hương văn đọc văn tế, với nội dung thỉnh mời thần về chứng lễ, ca ngợi công đức thần và cầu mong thần phò hộ làng thôn. Văn tế viết bằng chữ Hán trên giấy đỏ, khi Hương văn đọc có người cầm đèn rọi theo từng dòng.

Nhìn chung, Kỳ yên ở đình Bình Thủy không khác mấy so với những ngôi đình trong vùng, song lại có quy mô sánh vào một trong những lễ hội lớn hàng đầu ở tỉnh An Giang. Điều đó có lẽ vì ngoài phần lễ trang nghiêm, nơi đây còn có phần hội đầy hấp dẫn với Giải Đua thuyền truyền thống được tổ chức thường niên. Đua thuyền có từ thập niên 1950, ban đầu là hình thức thi thố tài năng trong xóm cho vui, dần dần trở thành trò chơi chính thức được đưa vào lễ Kỳ yên hằng năm, đến nay vẫn tiếp tục duy trì và không ngừng nâng cấp.

Xã Bình Thủy nhiều năm liền vinh dự được chọn là đội tuyển đại diện cho tỉnh An Giang thi đua thuyền cấp khu vực và toàn quốc, năm nào cũng có giải thưởng cao mang về cho tỉnh nhà. Nói thế để thấy rằng, đua thuyền ở Bình Thủy đã trở thành đặc trưng và thế mạnh, mặc dù ở một số nơi vẫn có phong trào nầy nhưng xét về chất và lượng lẫn tiếng tăm thì không bằng. Tiếng lành đồn xa, Giải Đua thuyền truyền thống đình Bình Thủy càng lúc càng thu hút du khách.

Cuộc thi đua thuyền hằng năm được chia làm hai phần là vòng loại và chung kết. Phần thi vòng loại diễn ra vào trưa ngày mùng 9 tháng 5 âm lịch sau nghi thức Thỉnh sắc thần, phần thi chung kết diễn ra vào trưa ngày 10 tháng 5 âm lịch. Bước vào cuộc đua, các đội thuyền sẽ thi đấu theo bảng, mỗi bảng từ 4 đến 6 thuyền tùy năm. Phong trào đua thuyền gồm nhiều thể loại: thuyền nam, thuyền nữ, thuyền nam nữ phối hợp, thuyền rồng composite, thuyền học sinh… với nhiều giải thưởng hấp dẫn do các doanh nghiệp địa phương tài trợ.

Trong lúc cuộc thi diễn ra, cả hai bên bờ sông Năng Gù đều chật kín người. Trên quốc lộ 91, hàng ngàn người đứng dày đặc khoảng một cây số từ cầu Bình Thủy đến cầu Thầy Phó. Còn phía bên nầy cù lao, không khí càng nhộn nhịp hơn, nhứt là tại khán đài của Ban Tổ chức. Có người đứng xem trên bờ, có người đứng dưới sông mặc kệ sìn bùn, có người ngồi vắt vẻo trên cành cây… Xuồng ghe đầy khắp mặt sông, đội lân và chiêng trống cũng được đưa xuống ghe để cổ vũ cho đoàn đua và tăng thêm phần hào hứng cho người xem. Khi một vòng đua bắt đầu thì xe máy và xe đạp trên bờ, xuồng ghe dưới sông cùng chạy theo cổ vũ. Nhiều phương tiện giao thông từ nơi khác tình cờ đi ngang cũng dừng lại để xem. Tất cả tạo thành một không khí rất riêng và sâu lắng trong lòng người

Không chỉ thế, một nét đặc sắc nữa của lễ Kỳ yên đình Bình Thủy là hoạt động hóa trang. Trước ngày lễ hội, các thanh niên trong xã thiết kế những chiếc bè và trang trí như lều trại, với nhiều kiểu dáng đa dạng và bắt mắt. Trong hai ngày diễn ra đua thuyền, họ sẽ thả trôi chiếc bè trên sông và cùng nhau ca hát, nhảy múa. Đặc biệt l những người có mặt trên bè phải hóa trang giống như thổ dân, vẽ mặt, bôi đen cơ thể, che phủ thân mình bằng lá cây... Hóa trang ban đầu là hoạt động giải trí do người dân tự phát thực hiện, nhằm tạo thêm không khí sôi nổi để cổ vũ cho các thuyền đua. Dần về sau, nó là một trong những hình ảnh không thể thiếu trong những ngày lễ hội ở Bình Thủy và tạo nên nét khác biệt cho địa phương, khiến bao du khách phải vừa tò mò vừa trầm trồ.

Không cầu kỳ, màu mè như các lễ hội ở thành thị, đại lễ Kỳ yên đình thần Bình Thủy đậm chất dân dã, chân quê. Trẻ con tung tăng bên bộ quần áo mới, người lớn tổ chức các buổi tiệc nhỏ để sum họp bạn bè. Tình cảm của người dân Bình Thủy với lễ hội nầy rất sâu sắc, đối với họ, ngôi đình và thần làng không phải là tín ngưỡng kỳ vĩ hay cao siêu, mà rất đỗi gần gũi, thân tình.