Sắc màu sông nước Tân Châu - Vĩnh Thông

Đến làng Chăm, thực khách thường thưởng thức nhiều đặc sản hấp dẫn, trong đó nổi tiếng là cơm nị và tung lò mò. Cơm nị gần giống cơm trộn của người Việt, nhưng chế biến kỳ công hơn. Tung lò mò tức lạp xưởng bò, được người Chăm An Giang xem đây là món ăn quý, dùng để đãi những vị khách được gia đình quý mến, hoặc vào các dịp quan trọng. Ngoài ra, họ còn có nhiều loại bánh ngọt như ha cô-âm (bánh bò nướng), ha nam-prăn (bánh bông lan nướng), ha pá (bánh cay)…

Thánh đường Mubarak

Người Chăm ở An Giang theo đạo Islam (Hồi giáo), gắn bó mọi sinh hoạt hằng ngày với thánh đường. Mỗi ngày năm lần, người Chăm đến thánh đường cầu nguyện và nghe thuyết giảng vào ngày thứ Sáu hằng tuần. Ở mỗi làng Chăm đều có những thánh đường (masjid) và tiểu thánh đường tức nhà nguyện (surao). Một trong những thánh đường cổ và có kiến trúc độc đáo được nhiều du khách đến thăm là thánh đường Mubarak ở xã Châu Phong, thị xã Tân Châu.

Thánh đường Mubarak có kiến trúc nguy nga, tráng lệ như các công trình tôn giáo ở Trung Đông. Màu sắc chủ đạo của thánh đường là màu trắng và xanh nhạt - hai màu đặc trưng của văn hóa Islam, tạo cảm giác quý phái, thanh lịch. Điểm nhấn của thánh đường là tháp lớn hai tầng ở giữa, có hình trăng lưỡi liềm và ngôi sao - biểu tượng của đạo Islam. Bốn góc trên nóc thánh đường cũng có bốn tháp nhỏ hình củ hành.

Bên trong thánh đường rộng lớn và thoáng mát, tràn ngập ánh sáng vì có dãy hành lang rộng và nhiều cửa. Tất cả cửa ra vào đều có dạng vòm nhọn. Nội thất được trang trí đơn giản, tuyệt nhiên không có hương án hay hình tượng, mà chỉ có một lỗ thủng lõm vào gọi là hậu tẩm. Người Islam quan niệm Allah - Đấng Tối Cao có mặt khắp mọi nơi và không hình ảnh nào có thể tượng trưng cho ngài. Nhìn chung, Mubarak được xem là công trình mang tính tiêu biểu, đặc trưng cho phong cách kiến trúc thánh đường của người Chăm Nam Bộ.

Chùa Giồng Thành

Chùa Giồng Thành là ngôi cổ tự thuộc phường Long Sơn, thị xã Tân Châu. Chùa có tên chữ là Long Hưng tự, nhưng được gọi là Giồng Thành vì tọa lạc trên giồng đất cao vốn là Tân Châu bảo - một đồn binh của quân đội triều Nguyễn ngày xưa. Chùa được xây dựng vào giữa thế kỷ XIX, sau đó được trùng tu kiên cố vào năm 1927, và đến năm 1970 thì chùa được xây lại với dáng vẻ hiện nay.

Kiến trúc chùa Giồng Thành hài hòa với phong cách Á - Âu, mang một số nét Ấn Độ với các tháp hình phễu, các họa tiết trang trí đơn giản mà thanh lịch. Mặt tiền của chùa nổi bật với tòa tháp ba tầng nhô ra, tầng trệt tứ giác, tầng giữa bát giác, tầng trên lục giác. Hai bên có thêm hai tháp nhỏ hình lục giác. Trái với mặt tiền cách tân, bộ nóc lại mang đậm tính dân tộc với hình ảnh mái ngói truyền thống. 

Nội thất mang hình chữ “song hỷ”, xung quanh được bao bọc bằng những hàng cửa vòm sang trọng, quý phái, nhìn giống như một ngôi nhà cổ Nam Bộ. Bên trong chùa chia làm nhiều gian thờ, mỗi gian được bày trí các bức tượng mang tính thẩm mỹ cao. Phong cách tượng thờ ở chùa Giồng Thành thể hiện rõ những đặc trưng của nghệ thuật Phật giáo cổ truyền vào thế kỷ XIX - XX.

Chùa Giồng Thành còn là địa chỉ đỏ của phong trào yêu nước đầu thế kỷ XX. Khoảng thập niên 1920, chùa là một trong những cơ sở hoạt động của Hội Kín chống Pháp. Các hòa thượng của chùa cũng từng tham gia phong trào nầy. Trong khoảng năm 1928 - 1929, cụ Phó bảng Nguyễn Sinh Sắc có đến đây truyền bá tư tưởng yêu nước.

Miếu Hội

Nam Bộ là nơi che chở chúa Nguyễn Ánh trong những ngày tháng gian lao và nền tảng cho sự thành công của ông trong sự nghiệp phục quốc. Do đó, nhiều nơi có miếu thờ vua Gia Long như bãi Dâu (Vũng Tàu), rạch Nước Xoáy (Đồng Tháp), vồ Thiên Tuế (An Giang), mũi Ông Đội (Kiên Giang)… Song, một ngôi miếu thờ tập hợp các vị vua và công thần triều Nguyễn thì hiếm có. Miếu Hội ở Tân Châu là trường hợp đặc biệt trên địa bàn Nam Bộ khi thờ bốn vị vua đầu nhà Nguyễn và tám vị khai quốc công thần của triều đại nầy.

Dân gian kể, ngày xưa các danh tướng đi ghe ô sa dẹp giặc biên giới, trước mũi chiếc ghe tiên phong có khánh thờ Tứ Vị Vương - Bát Vị Hầu, được thiết kế kiểu cách như ngôi miễu nhỏ. Đó là biểu tượng thể hiện uy võ của triều đình và tăng nhuệ khí binh sĩ. Hình ảnh đó đã đi vào tâm thức cộng đồng vùng Tân Châu. Để ghi dấu tiền nhân đồng thời thờ phượng các bậc quân vương và danh thần, thập niên 1850, người dân lập ngôi miếu đơn sơ hướng mặt ra sông Tiền. 

Chùa có diện tích rộng lớn, chia thành nhiều gian thờ. Kiến trúc chùa mang phong cách cổ truyền nhưng có nhiều nét cách tân khá độc đáo, lạ mắt. Nóc cổ lầu, mái tam cấp, mặt tiền và nóc được trang trí khá thẩm mỹ. Hai bên chánh điện có hai tòa tháp hình bát giác. Chánh điện chùa thờ trần điều với bốn chữ Hán “Bửu Sơn Kỳ Hương” đắp nổi.

Ngoài chánh điện, chùa còn có miếu thờ Thần Nông và điện thờ Quan Âm Bồ tát. Chùa Bửu Sơn Kỳ Hương là một di tích uy nghiêm mà thanh thoát, được nhiều du khách trong và ngoài địa phương ghé thăm, cúng viếng. Đây là một trong những ngôi chùa lớn và đẹp của thị xã Tân Châu, gắn liền với đời sống tôn giáo của người dân miền biên giới Vĩnh Xương.